Van ratio (verstand) naar gevoel: hoe zit dit?

Leef jij volgens je verstand of volgens je gevoel en intuïtie? Vanaf dat we jong zijn, leren we doorgaans om te vertrouwen op onze ratio. Onze ouders zeggen vaak dat we verstandige beslissingen moeten maken, en op school leren we vaak dingen die gebaseerd zijn op ratio. 

Alleen, er bestaat ook nog het gevoel. Het gevoel is niet altijd te duiden, omdat het niet vastgelegd kan worden. Maar het is er wel degelijk. De vraag is: wat weegt zwaarden - je ratio of je gevoel? In dit blog ga ik hier dieper op in.

Wat is ratio?

Ratio is een ander woord voor rationeel denken. Dit betekent dat je gebruikmaakt van je verstand en logisch nadenken om dingen te begrijpen. Met ratio probeer je alles wat je ziet en ervaart te verklaren door middel van feiten en wetenschappelijk bewijs. Het gaat erom dat je onderzoekt wat de oorzaak is van iets en wat het gevolg daarvan is. 

Bij rationeel denken gebruik je een aantal vaste stappen. Je onderzoekt eerst de feiten, legt die vast en gebruikt goede argumenten om tot een conclusie te komen. Het is belangrijk om te analyseren, kritisch na te denken en dingen te vergelijken om tot een logisch antwoord te komen.

In de officiële wetenschap is ratio heel belangrijk. Wetenschappers gebruiken rationeel denken om dingen te onderzoeken en te bewijzen. Hier is meestal geen plaats voor gevoel, intuïtie of een innerlijk weten. Het gaat vooral om wat je kunt zien, meten en bewijzen.

Wat is gevoel, weten en intuïtie?

Gevoel, weten en intuïtie zijn vormen van universele waarheid die voor iedereen beschikbaar zijn, als je ervoor openstaat. Als je goed in contact bent met jezelf, heb je toegang tot een diep innerlijk weten. Dit is een soort van diepe innerlijke wijsheid die je voelt als de waarheid, zonder dat iemand je hoeft te vertellen hoe het zit. Je weet gewoon dat wat je voelt, klopt. Dit kun je je intuïtie noemen. 

Als kind staan we vaak veel meer open voor ons gevoel en onze intuïtie. We bekijken de wereld zonder oordeel en zonder de behoefte om alles uit te leggen. 

Helaas verandert dit snel, omdat we op school leren dat alles verklaard moet worden met verstand en logica. Hierdoor leren we af om te vertrouwen op ons gevoel en intuïtie. 

Zeker voor hooggevoelige mensen kan dit behoorlijk ingewikkeld zijn. Als HSP’er heb je vaak een messcherpe intuïtie. Je voelt direct of iets klopt of niet. Als je als kind leerde om dit niet te honoreren ben je jezelf gaan verloochenen, waardoor je jezelf bent kwijtgeraakt.

Ratio kan een beschermingsmechanisme zijn: hoe zit dit?

Beschermingsmechanismen zijn manieren die we ontwikkelen om onszelf te beschermen tegen pijn. Een goed voorbeeld hiervan is pleasegedrag, waarbij je altijd probeert anderen tevreden te stellen. Ook rationeel denken kan een beschermingsmechanisme zijn. Als kind hebben we drie basisbehoeften: voeding, veiligheid, en liefde. 

Als deze behoeften niet worden vervuld, kan dat heel beangstigend zijn. Als je als kind dingen meemaakte, die te heftig waren om te voelen dan is de kans groot dat je een beschermingsmechanisme hebt ontwikkeld. Te veel in je hoofd zitten is hier dus een mooi voorbeeld van. Zolang jij in je hoofd zit, hoef je immers niet te voelen. Dat lijkt in eerste instantie een hele veilige optie, waarmee je wegblijft van pijn. 

Alleen: je kunt niet weg blijven lopen van je gevoel. Er komt een moment dat je lijf stop zegt, dit kun je bijvoorbeeld merken doordat je leven stroperig verloopt of je fysieke klachten krijgt. 

Als je dit herkent, is het belangrijk dat je weer in contact komt met je gevoel. Zeker als je sensitief bent, mag je stapje voor stapje in alle veiligheid gaan ervaren dat jouw gevoel helemaal oké is!

Moet je je gevoel of verstand volgen?

Op deze vraag is geen simpel antwoord te geven. De waarheid ligt vaak ergens in het midden. Het beste is om een goede balans te vinden tussen je gevoel en je verstand. 

Stel dat je een nieuw huis wilt kopen: je gevoel zegt 100% ja, maar het is financieel gezien totaal onrealistisch. Wat doe je dan? Dit is een situatie waarin je je verstand moet gebruiken. Je moet afwegen wat je je kunt veroorloven. Hier is het handig om je verstand te gebruiken, anders zou je misschien iets kopen dat je helemaal niet kunt betalen. 

Aan de andere kant, stel dat je een baan aangeboden krijgt waar je het dubbele gaat verdienen van wat je nu verdient. Maar je hebt een onderbuikgevoel dat zegt dat je het niet wilt. Dit is een situatie waarin het belangrijk is om naar je gevoel te luisteren. Wat als je de baan aanneemt, maar je voelt nu al dat het niet goed voor je is? Het kan zijn dat je ongelukkig wordt, zelfs met meer geld. 

Kortom, een combinatie van gevoel en verstand is ideaal. Het hangt af van de situatie of je je gevoel moet volgen of je verstand. Vertrouwen op je gevoel (je intuïtie) kan heel nuttig zijn, vooral bij beslissingen waar je geen volledig rationeel antwoord op hebt. Maar dit betekent niet dat je niet meer logisch hoeft na te denken. Vaak is het beste om je gevoel en je verstand samen te laten werken. Zo kom je meestal tot de beste beslissingen.

Hoe weet je of jouw ratio of jouw gevoel aan het woord is?

Soms is het lastig om te bepalen of je je laat leiden door je verstand of door je gevoel. Er zijn echter een paar manieren om dit te ontdekken. De eerste manier is om even een stap terug te doen en de situatie van een afstand te bekijken. Vraag jezelf af: "Is mijn reactie gebaseerd op feiten, of word ik geleid door emoties?" Als je je gedachten kunt onderbouwen met feiten, dan is waarschijnlijk je verstand aan het werk. 

Daarnaast is het belangrijk om op je lichaam te letten. Wat voor fysieke reacties heb je? Slaat je hart sneller, voel je stress of woede? Ben je aan het trillen of heb je andere lichamelijke reacties, zoals een knoop in je maag? Dan is je gevoel waarschijnlijk aan het woord. 

Je gevoel of intuïtie communiceert op een andere manier dan je verstand. Je intuïtie geeft je vaak plotselinge inzichten, die soms meerdere keren terugkomen. Het voelt alsof dingen ineens op hun plek vallen en kloppen. Je kunt je heel zeker voelen over iets, zonder dat je er bewijs voor hebt. 

Onze intuïtie waarschuwt ons ook voor gevaar. Als je een vreemd of oncomfortabel gevoel hebt over een situatie of persoon, is dat vaak een teken dat je gevoel iets probeert te zeggen. Luister hiernaar, want je intuïtie probeert je te beschermen en te helpen.

Het ontwikkelen van je intuïtie

Intuïtie is het vermogen om dingen te weten zonder dat je er bewust over hoeft na te denken of logisch te redeneren. Als je je intuïtie wilt ontwikkelen, kun je de volgende dingen doen:

• Houd een dagboek bij om je gedachten en inzichten op te schrijven. Dit helpt je om bewuster te worden van je gevoelens en gedachten.
• Mediteer dagelijks om je geest tot rust te brengen en contact te maken met je innerlijke zelf. Zo leer je beter luisteren naar wat er diep van binnen in je omgaat.
• Besteed aandacht aan je dromen, want die kunnen vaak verborgen boodschappen bevatten die je intuïtie aan je wil doorgeven.
• Start een creatieve hobby, zoals schilderen, schrijven of muziek maken. Creativiteit helpt je intuïtie te versterken en maakt je meer open voor nieuwe ideeën.
• Breng tijd alleen door, bij voorkeur in de natuur, om naar je innerlijke stem te luisteren. Zonder afleiding kun je beter horen wat je intuïtie je probeert te vertellen.

Door regelmatig deze activiteiten te doen, leer je om beter te luisteren naar je intuïtie en erop te vertrouwen.

Leuk dat je dit blog leest ...

Je leest een blog uit de kennisbank van Bewust Gevoelig. Mijn naam is Jolanda de Jong. In mijn blogs deel ik mijn kennis en ervaring rondom thema's als zelfontwikkeling, persoonlijke groei en hooggevoeligheid. Ik vind dit ontzettend leuk om te te doen. Wil je meer weten dan heb ik nog een aantal leuke dingen voor je klaarstaan. 

⮑ De Bewust Gevoelig Podcast voor hooggevoelige en hoogsensitieve vrouwen
⮑ Kennisbank met meer dan 50+ blogs