Piekeren en overanalyseren als HSP'er: waarom doe je dit?
Je ligt in bed na te denken over een lastig gesprek dat twee weken geleden al plaatsvond. Of je bent nu al doemscenario's aan het bedenken voor je volgende vakantie, zelfs al vertrek je pas over een paar maanden. Piekeren is iets wat veel HSP'ers herkennen. Waarom is dat zo en wat voor gevolgen heeft al dat gepieker? In dit blog leg ik je uit hoe dit zit.
Hoe merk je dat je te veel piekert?
Als piekeraar vind je het lastig om dingen te laten gaan. Je bent constant bezig het herhalen van simpele gesprekken. Misschien maak je je druk over de toekomst of pieker je juist over fouten die je in het verleden hebt gemaakt.
Doemdenken is een bekend probleem voor HSP'ers. Denk je na over een situatie? Dan zie je vaak hoe het mis zou kunnen gaan. Dat zorgt voor de nodige stress en zorgen. Het lukt je niet om die gedachten stop te zetten en ziet vaak al een uitgebreid plaatje voor je met ieder mogelijk doemscenario. Dit is een duidelijk voorbeeld van piekeren bij HSP'ers.
Waarom is piekeren een typische eigenschap van HSP'ers?
Als HSP'er heb je de neiging om een stuk meer te piekeren dan de gemiddelde mens. Maar waarom is dat eigenlijk? Daar zijn een aantal oorzaken voor te bedenken, die allemaal duidelijk te koppelen zijn aan jouw eigenschappen (en kwaliteiten) als HSP'er.
Je bent perfectionistisch
Als HSP'er voel je het haarfijn aan wanneer iets niet helemaal is zoals het zou moeten zijn. Daarom ben je waarschijnlijk ook een perfectionist. Niet alleen in je werk, maar ook naar jezelf toe. Je wilt er zeker van zijn dat anderen je leuk vinden en op je kunnen bouwen. Door dat perfectionisme ga je hele hoge eisen stellen aan jezelf. Daardoor begin je ook meteen te analyseren wat je allemaal doet en hoe dat beter kan. Piekeren dus.
Je verwerkt dingen heel diepgaand
Alles komt sterk binnen wanneer je HSP'er bent. Je ervaart de wereld net wat intensiever en moet dus ook al die indrukken op een diepgaand niveau verwerken. Dat kost nu eenmaal veel tijd. Het is dus niet gek dat je een ogenschijnlijk simpele interactie compleet kan gaan overdenken.
Het verband tussen piekeren en overanalyseren
Piekeren en overanalyseren zijn in de basis twee verschillende dingen, maar ze lijken veel op elkaar. Piekeren draait vooral om het constant herhalen van gesprekken of je zorgen maken over de toekomst. Je kunt niet ontsnappen aan je eigen gedachten en blijft heel erg in het verleden of in de toekomst steken.
Analyseren hoeft niet negatief te zijn. Het is een vorm van zorgvuldig nadenken over bepaalde situaties. Overanalyseren daarentegen heeft wel z’n nadelen. Wat je dan doet is doorslaan in het analyseren en beredeneren van vraagstukken. Als HSP’er heb je de neiging om alle risico’s in kaart te willen brengen, alleen op een bepaald moment moet je ook in beweging komen.
Als je te veel analyseert en dingen maar blijft herhalen in je hoofd, slaat het al snel om in piekeren.
Waarom heb je als HSP'er de neiging om te overanalyseren?
Heel vervelend dat overanalyseren. Om er iets mee te kunnen doen, is het belangrijk om te begrijpen waarom je eigenlijk overanalyseert. Zo begrijp je jezelf iets beter, waardoor je ook beter grip krijgt op je eigen gevoelens en gedachten.
Je wilt alle risico's overzien
Als HSP'er voel je je misschien niet altijd veilig. Dat kan door afwijzing komen in je jeugd, maar ook door vervelende interacties als volwassene. Door je neiging om te doemdenken zie je ook wat er allemaal mis kan gaan in iedere situatie. Daardoor ga je overanalyseren. Je probeert dan alle mogelijke risico's te overzien en eventueel in te dekken. Dat geeft je meer rust en zelfvertrouwen.
Je vertrouwt je gevoel niet
Eigenlijk ben je heel gevoelig als HSP'er, maar misschien vind je het moeilijk om dat gevoel te vertrouwen. Je voelt je niet helemaal veilig of hebt het idee dat je gevoel niet klopt. Daarom ga je juist heel erg op je verstand leunen. Dat doe je door te overanalyseren. Je bekijkt iedere situatie heel rationeel en probeert zo tot de juiste oplossing te komen, zonder naar je gevoel te luisteren.
Je probeert te overleven
Eigenlijk is overanalyseren een soort overlevingsmechanisme. Het helpt je om een weg te vinden in een ingewikkelde wereld. We hebben geen controle over iedere situatie, maar het voelt prettig om dat toch te proberen.. Dat doe je door alle mogelijke opties en uitkomsten voor je te zien. Zo ga je met meer zelfvertrouwen en weerbaarheid de wereld in.
Wat kost piekeren je?
Dat piekeren kan je zelfvertrouwen brengen, maar het kost je ook veel. Zo merk je vast wel dat het lastig is om in slaap te vallen met een hoofd vol vragen en ideeën. Piekeren levert je ook nog een aantal andere problemen op.
Geen keuzes kunnen maken
Je probeert iedere situatie van iedere mogelijke kant te bekijken. Dat betekent ook dat het lastig is om keuzes te maken. Alles heeft namelijk zijn voor- en nadelen, dus hoe weet je welke keuze de juiste is? Op je gevoel durf je misschien niet te vertrouwen en door je uitgebreide analyses zie je door de bomen het bos niet meer. Het resultaat? Je bevriest.
Uitstelgedrag vertonen
Die moeite met keuzes maken kan ook invloed hebben op je productiviteit. Doordat je bevriest, is het lastig om actie te ondernemen. Misschien ga je daardoor bepaalde taken helemaal uit de weg. Het kost je gewoon te veel energie en gepieker. Hierdoor ontstaat er uitstelgedrag en kom je misschien zelfs in de knoop met je werk.
Hoe stop je met piekeren en overanalyseren als HSP’er?
Er zijn verschillende manieren die helpen om te stoppen met piekeren en overanalyseren.
Maak tijd voor dagelijkse ontspanning:
Plan elke dag een moment in waarop je bewust tijd neemt om te ontspannen. Dit kan meditatie, diepe ademhalingsoefeningen, yoga, of gewoon rustig zitten met een boek zijn. Wanneer je bewust ruimte maakt voor ontspanning, zorg je dat jouw brein ook tot rust komt. Dit maakt dat je minder in je hoofd zit, beter geaard bent en minder piekert.
Schrijf je gedachten op:
Neem de tijd om je gedachten en zorgen op te schrijven. Dit helpt om ze uit je hoofd te krijgen en geeft je een beter overzicht. Soms helpt het opschrijven je ook om de realiteit van de zorgen te zien en te relativeren.
Stel duidelijke grenzen voor piekertijd:
Geef jezelf een beperkte tijd om na te denken over een specifiek probleem. Bijvoorbeeld, je kunt besluiten om slechts 15 minuten per dag te besteden aan piekeren. Als de tijd om is, stop dan actief met denken aan het probleem en ga verder met een andere activiteit.
Conclusie
Piekeren is niet zo onschuldig als het lijkt. Het is een bekend probleem waar je als HSP'er tegenaan kunt lopen. Herken je de signalen van veelvuldig piekeren, zoals doemscenario's bedenken, uitstelgedrag vertonen of moeite hebben met keuzes maken? Dan helpt het om te weten hoe je met dit probleem omgaat.
Test: ben jij hooggevoelig?
In dit blog heb je al heel veel typische HSP-kenmerken voorbij zien komen. Natuurlijk is niet alles te vatten in 1 blog, dus ik blijf het blog aanvullen.
Wil je in een praktische test zien of je hoog scoort op hooggevoeligheid? Elaine N. Aron is een van de grondleggers daar waar het gaat om hooggevoeligheid. Zij ontwikkelde een test waarmee je kunt achterhalen of je hooggevoelig bent. De test bestaat uit een aantal vragen en geeft je inzicht in jezelf.
Leuk dat je dit blog leest ...
Je leest een blog uit de kennisbank van Bewust Gevoelig. Mijn naam is Jolanda de Jong. In mijn blogs deel ik mijn kennis en ervaring rondom thema's als zelfontwikkeling, persoonlijke groei en hooggevoeligheid. Ik vind dit ontzettend leuk om te te doen. Wil je meer weten dan heb ik nog een aantal leuke dingen voor je klaarstaan.
⮑ De Bewust Gevoelig Podcast voor hooggevoelige en hoogsensitieve vrouwen
⮑ Kennisbank met meer dan 50+ blogs
