Overprikkeld als HSP'er: wat nu?

Voel je je vaak opgejaagd, moe en overweldigd? Dan is er de kans dat je overprikkeld bent. Zeker bij HSP'ers komt dit probleem vaak voor. Maar wat is overprikkeling eigenlijk? En nog belangrijker: wat kun je eraan doen? Je leest hier alles wat je moet weten.

Wat is overprikkeling?

Ons hele leven is gevuld met prikkels. Geluiden, geuren, gedachten en gesprekken: ze vullen allemaal je hoofd. Je hersenen en je systeem moeten al deze prikkels verwerken, maar soms raak je overprikkeld. De hoeveelheid prikkels die je binnenkrijgt is dan te groot. Je hersenen kunnen het niet meer bijbenen en je zenuwstelsel raakt overbelast. Iedere extra indruk die je dan opdoet, is er één te veel.

Waarom is een HSP'er sneller overprikkeld?

Als HSP'er ben je fijngevoeliger dan de gemiddelde persoon. Je neemt meer details waar en al deze details komen ook nog eens intensiever binnen. Dat komt doordat je de wereld ongefilterd waarneemt. Alle geluiden, emoties en gesprekken komen heftiger binnen.

Het is dus niet gek dat je hersenen en zenuwstelsel sneller overbelast raken. Het verwerken van al die indrukken is nogal een opgave. Daarom komt overprikkeling vaak voor bij HSP'ers.

Hoe herken je overprikkeling: de symptomen

Overprikkeling uit zich bij iedereen weer iets anders. Daarom is het soms lastig om te bepalen of je last hebt van overprikkeling. Dit zijn de belangrijkste symptomen die je kunt ervaren:

• Een gejaagd en rusteloos gevoel
• Buikpijn of hoofdpijn
• Een snelle hartslag en zweten
• Moeite met concentreren
• Je raakt snel overweldigd
• Het is lastiger om met feedback om te gaan
• Je bent prikkelbaar
• Emoties overweldigen je sneller
• Het is lastiger om overzicht te houden
• Je bent vergeetachtig
• Problemen voelen groter dan ze zijn
• Je kunt niet de energie opbrengen voor simpele taken

Wat gebeurt er in je lijf bij overprikkeling?

Overprikkeling is eigenlijk een vorm van stress. Er komt ontzettend veel druk op je hersenen en zenuwstelsel. Dat zorgt voor een natuurlijke stressreactie. Hierdoor maakt je lichaam cortisol aan. Dit is een hormoon dat eigenlijk alleen in een echte noodsituatie vrij moet komen. Hierdoor maak je ook adrenaline aan. Ook dit is een hormoon dat je lichaam in nood moet helpen.

Deze hormonen zorgen ervoor dat je extra alert bent. Dat is in een noodsituatie natuurlijk belangrijk. Wanneer je in gevaar bent, moet je op ieder moment kunnen vechten of vluchten. Daarom maakt je lichaam allerlei stofjes aan om je klaar te maken voor actie.

Die paraatheid kost ontzettend veel energie. Na een stressvolle situatie komt je lichaam vanzelf weer tot rust. Je hormonen komen weer in balans en je voelt je misschien wat moe, maar kalm. Bij overprikkeling is dat niet altijd het geval. Prikkels blijven maar binnenkomen. Daarom hebben veel HSP'ers last van chronische overprikkeling en dus chronische stress.

Waardoor raak je overprikkeld?

Overprikkeling heeft over het algemeen drie verschillende oorzaken. Ten eerste is er zintuigelijke overprikkeling. Dat betekent dat je hersenen zijn overladen door zintuiglijke waarnemingen. Denk dan aan geluiden, geuren, texturen of beelden. Een drukke dag in de stad is een bekende veroorzaker van overprikkeling.

Dat is er emotionele overprikkeling. Als HSP'er ben je zeer gevoelig voor andermans emoties. Vooral negatieve gevoelens voel je haarfijn aan. Begeef je je in een situatie met veel negatieve emoties, zoals verdriet of boosheid? Dan kan dit te veel zijn voor je zenuwstelsel.

Cognitieve overprikkeling is de laatste soort. Deze wordt veroorzaakt doordat je te veel informatie moet verwerken. Een intensieve dag op je werk kan een probleem zijn. Vergaderen, ingewikkelde teksten lezen of intensieve overleggen met je collega's? Het vraagt veel van je.

Tips om te ontprikkelen als HSP'er

Je weet wat overprikkeling veroorzaakt en hoe je het herkent. Maar dan is er de belangrijkste vraag: wat doe je om overprikkeling tegen te gaan? Dat doe je door te ontprikkelen.

Maak tijd en ruimte voor jezelf

Werk, het huishouden, de kinderen, hobby's en een sociaal leven? Het is nogal wat om alle ballen in de lucht te houden. Wanneer je je agenda iedere dag vult, is er geen ruimte om de indrukken van die dag te verwerken. Probeer dus goed te kijken naar hoe je je tijd benut. Heb je een werkafspraak die waarschijnlijk veel van je vraagt? Plan dan ook een uur of twee in waarin je helemaal niets hoeft te doen.

Stop met multitasken

Multitasken lijkt handig, maar uiteindelijk vraag je heel veel van je hersenen. Je moet je op meerdere dingen tegelijkertijd focussen en krijgt dus ook veel meer prikkels binnen. Het constant wisselen tussen taken zorgt ook voor onrust. Probeer dus altijd één taak tegelijkertijd te doen.

Leg je telefoon weg

Het is niet gek dat steeds meer mensen last hebben van overprikkeling. Onze telefoons zorgen ervoor dat we constant prikkels binnenkrijgen. Berichtjes, telefoontjes, social media: ze eisen allemaal onze aandacht op. Door steeds op je telefoon te kijken, raak je makkelijk overprikkeld. Leg je telefoon dus regelmatig weg en zet hem op stil.

Zoek de rust op

Soms helpt het om echt even aan het drukke leven te ontsnappen. Na een drukke dag op je werk doe je misschien goed aan een wandeling in de natuur. Een uurtje hardlopen is voor sommige HSP'ers ook een goede manier om hun hoofd leeg te maken. Ga op zoek naar plekken en activiteiten die je echte rust bieden.

Zorg goed voor jezelf

Als HSP'er ben je gevoelig voor prikkels. Je neemt de wereld op je eigen, gevoelige manier waar. Dat zorgt soms voor overbelasting van je zenuwstelsel. De dagelijkse drukte en prikkels van je telefoon zorgen voor een gejaagd en onrustig gevoel. Zorg er dus voor dat je wat rust voor jezelf creëert. Meer tijd voor jezelf, minder multitasken en meer activiteiten die je echte rust brengen.

Leuk dat je dit blog leest ...

Je leest een blog uit de kennisbank van Bewust Gevoelig. Mijn naam is Jolanda de Jong. In mijn blogs deel ik mijn kennis en ervaring rondom thema's als zelfontwikkeling, persoonlijke groei en hooggevoeligheid. Ik vind dit ontzettend leuk om te te doen. Wil je meer weten dan heb ik nog een aantal leuke dingen voor je klaarstaan.

⮑ De Bewust Gevoelig Podcast voor hooggevoelige en hoogsensitieve vrouwen
⮑ Kennisbank met meer dan 50+ blogs