Ontprikkelen als HSP'er: waarom is het belangrijk en hoe doe je dat?

Vraag jij je af hoe je kunt ontprikkelen als hooggevoelig persoon? Ken jij dat gevoel dat je onrustig en moe wordt als er te veel prikkels bij je binnenkomen? Van al die indrukken en emoties raak je helemaal uit je doen. Je hersenen hebben er moeite mee om al die prikkels te verwerken. Dit is heel kenmerkend voor een hooggevoelig persoon. Dat wil zeggen dat je gevoelig reageert op prikkels en hierdoor overprikkeld raakt.

De grote vraag is: hoe zorg je dat je goed ontprikkelt als HSP’er. In dit blog neem ik je mee in hoe je dit praktisch aanpakt.

Prikkels verwerken als HSP’er: hoe zit dit?

Prikkels komen op verschillende manieren binnen. Dat gaat via de zintuigen. Je hoort, ziet, voelt, ruikt en proeft. Harde geluiden, fel licht, onaangename geuren, ze komen bij een hoogsensitief persoon veel heftiger binnen. Ook emoties (inclusief die van anderen) worden vaak intenser beleefd.

Het is dan ook lastig om al die prikkels op een goede manier te verwerken, want je hebt daar meer tijd voor nodig. Je hersenen werken anders dan bij iemand die niet hoogsensitief is. Als je niet tijdig ingrijpt en ontprikkelende maatregelen neemt, raakt je systeem overbelast.

Ontprikkelen voor een High Sensation Seeker

Belangrijk om te benoemen is dat er verschillende typen HSP’ers zijn. Allemaal zijn ze gevoelig voor prikkels, alleen de reactie op de prikkels werkt anders. Zo’n 30% van de HSP’ers is een High Sensation Seekers. Dit zijn HSP’ers die altijd op zoek zijn naar nieuwe ervaringen en prikkels. Dit hebben ze nodig omdat ze sleur en saaiheid slecht trekken. Verveling kan namelijk ook een prikkel zijn.

Het is goed om dit benoemd te hebben omdat het algemene beeld vaak leeft dat een HSP’er bij overprikkeling het liefst onder een dekentje kruipt en alleen op de bank zit om te ontprikkelen. Dit werkt voor een HSS anders.

Ontprikkelen is iets heel persoonlijks, je hebt voor jezelf uit te vinden hoe dit er voor jou uit ziet.

Hoe herken je overprikkeling, wat zijn de symptomen?

Overprikkeling herken je wanneer je het gevoel hebt dat alle prikkels op je afkomen en al je energie opslurpen. Dit zorgt zowel voor fysieke als mentale klachten. Denk bijvoorbeeld aan hoofdpijn, buikpijn en misselijkheid. Ook kun je last hebben van duizeligheid, hartkloppingen en paniekaanvallen.

Ook mentaal merk je dat je overprikkeld bent. Je voelt je moe, zit veel te piekeren, maakt je overal zorgen om en hebt negatieve gedachten en gevoelens van angst. Je kunt je ook niet zo goed meer concentreren en keuzes maken is op zo'n moment erg lastig. Je kiest er ook vaker voor om alleen te zijn, in de hoop dat je je zo minder hoeft bloot te stellen aan prikkels van buiten.

Wat merk je van overprikkeling in je dagelijks leven?

Je begrijpt dat als je te maken hebt met de gevolgen van overprikkeling, dit een belangrijke invloed heeft op je dagelijkse leven. Je functioneert slechter op je werk of  bent sneller gestrest.

Wanneer je extra prikkelbaar bent en overdreven reageert op een ander, vinden mensen in je omgeving dit vaak ook minder fijn. Dat werkt dan weer extra hard door, want als HSP'er wil je vaak juist aardig gevonden worden door anderen. Je hebt de neiging om te pleasen of jezelf weg te cijferen.

Van de emotionele prikkels die hier uit voortkomen, raak je nog meer vermoeid. Daarom wil je je ook het liefst verschuilen en zo min mogelijk te maken hebben met de buitenwereld. Dit kan er echter wel toe leiden dat je steeds meer in een isolement terechtkomt.

Waarom is ontprikkelen belangrijk?

Zie je systeem maar als een batterij die leeg kan lopen en weer opgeladen moet worden. Als HSP’er is het van groot belang dat je leert te onderscheiden waar je overprikkeld van raakt en hoe je weer ontprikkeld. Je kunt je tijd en dagindeling dan aanpassen op je eigen energiesysteem.

Als jij een drukke dag hebt vol vergaderingen of je hebt op zaterdagmiddag een verjaardag dan weet je dat dit je waarschijnlijk veel energie kost. Het helpt als je dan nadenkt over hoe je weer tot rust komt. Misschien moet je even lekker douchen, een stuk wandelen of een boek lezen zodat je batterij weer oplaadt.

▶ Test: ben jij hooggevoelig

Vraag jij je af: ben ik hooggevoelig? Ik heb een test voor je klaarstaan waarmee je door middel van een aantal vragen achterhaalt of je hooggevoelig bent.

⭢ Je kunt hier de HSP test invullen

Hoe kun je voorkomen dat je overprikkeld raakt?

Zelfkennis is de sleutel voor een HSP’er. Hoe beter jij jezelf kent, hoe meer je voorkomt dat je overprikkeld raakt. Pak eens pen en papier en schrijf voor jezelf op wat je veel energie kost en waar je energie van krijgt. Zelfinzicht helpt.

Ontprikkelen, hoe werkt dat in de praktijk?

Ontprikkelen wil zeggen dat je tot rust komt. Dat kan op allerlei manieren en is voor iedereen verschillend. Lichamelijk bezig zijn werkt vaak goed om te ontprikkelen. Voor de een zal een strand- of boswandeling van positieve invloed zijn.

De ander zoekt het meer in yoga of vindt rust door lekker te zweten in de sportschool. Ook muziek is een goede heelmeester. Je hebt er profijt van als je naar je favoriete muziek luistert en daar helemaal in opgaat. Ook zelf muziek maken, helpt bij het ontprikkelen.

Ademhalen en ontprikkelen

Ademhaling speelt een cruciale rol bij het ontprikkelen, vooral voor mensen die snel overprikkeld raken, zoals HSP'ers (hoog sensitieve personen). Bewust ademhalen helpt je zenuwstelsel te kalmeren en zorgt ervoor dat je van alertheid naar ontspanning gaat. Dit heeft alles te maken met je sympatische en parasympatische zenuwstelsel. 

Als je diep en rustig ademhaalt, verlaag je effectief je hartslag en bloeddruk, wat een gevoel van rust geeft. Dit kan heel nuttig zijn in stressvolle situaties of als je merkt dat je overweldigd raakt door prikkels.

Het doen van ademhalingsoefeningen kan een directe manier zijn om het lichaam te helpen ontspannen.

Goed eten zorgt dat je ontprikkelt

Slechte voeding geeft overprikkeling. Veel suikers, cafeïne en junkfood zorgen ervoor dat je systeem nog meer overprikkeld raakt. Dus hoe verleidelijk het ook is: vermijd dit! Zorg goed voor jezelf. Maak bijvoorbeeld zelf een groentesoep voor bij de lunch of drink een smoothie als tussendoortje.

Andere voorbeelden van ontprikkeling:

Andere voorbeelden om te ontprikkelen zijn:

• Sporten
• Wandelen
• Podcast luisteren
• Koken of bakken
• Muziek maken
• Journalen of schrijven
• Dansen
• Mediteren
• Tekenen
• Koffietje drinken op een terras
• Een massage boeken
• Ademhalingsoefeningen doen
• Klussen
• Skeeleren, boksen of een andere sport doen
• Uitwaaien in het bos of op het strand
• Zonnebank

Lukt het jou om te ontprikkelen?

Vind je het lastig om te ontprikkelen, houd dan in je achterhoofd dat het in de kern gaat over jezelf leren kennen. Als je weet hoe je ontprikkelt, kun je hier je daginvulling en je activiteiten op aanpassen. Zo hoef je leuke dingen niet te laten schieten, maar geef je jezelf voldoende tijd om op te laden.

Leuk dat je dit blog leest ...

Je leest een blog uit de kennisbank van Bewust Gevoelig. Mijn naam is Jolanda de Jong. In mijn blogs deel ik mijn kennis en ervaring rondom thema's als zelfontwikkeling, persoonlijke groei en hooggevoeligheid. Ik vind dit ontzettend leuk om te te doen. Wil je meer weten dan heb ik nog een aantal leuke dingen voor je klaarstaan.

⮑ De Bewust Gevoelig Podcast voor hooggevoelige en hoogsensitieve vrouwen
⮑ Kennisbank met meer dan 50+ blogs