Ben ik hooggevoelig: de ultieme gids voor in jouw zoektocht

Vraag jij je af of je hooggevoelig bent? Dan ben je hier op de juiste plek. In deze uitgebreide gids neem ik je mee in de wereld van hooggevoeligheid.

Stel je voor: je loopt in een bos en elk klein geluidje, de geur van de bomen en het zachte gefluister van de wind voel je heel intens. Of je zit in een kamer vol mensen en je voelt precies hoe de sfeer is, zonder dat iemand iets zegt. Dit kan zijn omdat je hooggevoelig bent. Je voelt dingen dieper en ziet details die anderen misschien niet zien. Dit is een hele mooie eigenschap, maar het kan soms ook lastig zijn.

In dit blog ga ik in op de vraag hoe je nu weet of je hooggevoelig bent. Ik vertel je welke kenmerken erbij horen, hoe je zelf kunt ontdekken of je hooggevoelig bent en hoe je het beste met deze prachtige eigenschap kunt omgaan. Lees je mee?

Waarom denk je dat je hooggevoelig bent?

Als jij je aan het verdiepen bent in hooggevoeligheid is de kans groot dat jij je jouw hele leven al anders hebt gevoeld dan anderen. Het klinkt een beetje cliché, maar veel HSP'ers geven aan zich hierin te herkennen. Het lijkt alsof je anders waarneemt en dat is altijd al zo geweest. 

Om direct maar even een tipje van de sluier op te lichten: als HSP'er neem je ook anders waar. Je zintuigen zijn zo scherp afgesteld dat je meer details waarneemt. Dit is een prachtige eigenschap, maar in een wereld vol prikkels soms ook een behoorlijke struggle. 

Maar dat niet alleen: je bent vaak ook op zoek naar de diepte van het leven en erg empathisch. Het kan ook zijn dat jij je hele leven al worstelt met onderprikkeling of overprikkeling.

Je moet je voorstellen dat 1 op de 5 mensen hooggevoelig is. Heel lang werd dit gezien als iets zweverigs, maar inmiddels is hier ook wetenschappelijk bewijs voor. Het brein van een HSP'er werkt anders dan van een niet HSP'er.

Wat is hooggevoeligheid?

Hoogsensitiviteit is een aangeboren eigenschap. In de kern komt het het erop neer dat je hersenen op een diepgaandere manier dingen verwerken. Dat betekent letterlijk dat je meer ziet, ruikt, hoort en ervaart dan niet-HSP'ers. Doordat je brein anders werkt, verwerk je informatie op een andere manier. In jezelf verteer je al deze informatie, waarna je tot actie overgaat. In de kern zijn er vier kenmerken die herkenbaar zijn voor elke HSP'er:

Diepgaande verwerking van informatie

Je verwerkt informatie op een diep niveau. Alles wat er gebeurt in en om je heen verwerk je in jezelf.

Overprikkeling

Je raakt sneller overprikkeld doordat je hooggevoelig bent.. Als je in situatie terecht komt die complex zijn, lang duren of intens zijn ben je sneller vermoeid doordat je systeem volloopt.

Emotionele intensiteit

Je bent heel sensitief voor de gevoelens en de emoties van anderen. Dit betekent dat je de sfeer in groepen en bij anderen vaak goed aanvoelt en ook resoneert op dingen die wel of niet kloppen.

Sensorische gevoeligheid

Je bent letterlijk gevoelig voor prikkels als licht, geluid, geur en smaak.

Je ziet dat deze vier eigenschappen ervoor zorgen dat je de wereld 'anders' waarneemt. Het betekent ook dat je anders met jezelf om kunt gaan als je dit weet. HSP is niet zomaar uit de lucht gegrepen, er is steeds meer wetenschappelijk bewijs voor het bestaan van hooggevoeligheid.

We gaan nog iets verder de diepte in ...

Het is goed om te weten dat we hooggevoelige mensen kunnen onderverdelen in twee groepen.

1. Prikkelmijdend

2. Prikkelzoekend

Zo'n 70% van de hooggevoelige mensen is prikkelmijdend. De andere 30% is prikkelzoekend. Dit noemen we ook wel de High Sensation Seekers. In dit blog benoem ik het omdat er soms misverstanden bestaan over hooggevoeligheid. Een HSP'er is niet iemand die alleen maar binnen zit, boeken leest en prikkels vermijdt. 

Om het nog iets beter te begrijpen is het goed om te weten dat we vier typen HSP'ers kunnen onderscheiden.

Vier typen HSP'ers

De vier typen HSP'ers op een rij:

Introverte rustzoeker

De meeste HSP'ers zijn introverte rustzoekers. Dit is de HSP'er die het liefst prikkels mijdt. Als je een introverte rustzoeker bent kijk je gemiddeld gezien de kat uit de boom. Je weegt dingen zorgvuldig af en gaat dan over op actie. Het liefst bekijk je even rustig welke stappen je wilt nemen, voordat je iets doet. Je houdt van rust, regelmaat en routine.

Extraverte rustzoeker

Als je extraverte rustzoeker bent, worstel je met een tegenstrijdigheid in zichzelf. Aan de ene kant heb je behoefte aan rust, regelmaat en vaste gewoontes. Aan de andere kant ben je naar buiten gericht en op zoek naar contact met anderen omdat je hier ook van oplaadt.

Als je niet genoeg tijd neemt om zelf op te laden en naar je eigen behoeften te luisteren, kun je je snel moe en niet op je gemak voelen. Daarom is het belangrijk om soms 'nee' te zeggen tegen anderen en te kiezen voor wat jij nodig hebt. Dit betekent niet dat je egoïstisch bent; het betekent dat je goed voor jezelf zorgt, zodat je ook goed voor anderen kunt zijn.

Introverte HSS

Als je een introverte sensatiezoeker bent, houd je van dingen doen die nieuw en spannend zijn. Je vindt het leuk om veel te leren en verschillende dingen te proberen. Maar je houdt er niet van om dit in grote groepen te doen. Je doet deze activiteiten liever alleen of met één persoon samen. De uitdaging vind je in het doen van veel verschillende dingen. Denk hierbij aan het verwerven van kennis over een onderwerp bijvoorbeeld. Je bijt je hier helemaal vast en voed jezelf op die manier.

Soms kun je je overprikkeld voelen. Dit gebeurt als je te veel denkt en voelt, of als je te veel verschillende dingen doet. Het is belangrijk om te weten wanneer het tijd is om even te stoppen en rust te nemen.

Extraverte HSS

Als je een sensatiezoekende hooggevoelige persoon bent, voelt het soms alsof je tegelijkertijd gas geeft en op de rem staat. Je wordt dan een HSS genoemd: een hoogsensitieve sensatiezoeker. Je houdt ervan om dingen intens te beleven en zoekt graag naar spannende ervaringen. Om je goed te voelen, heb je zowel rust nodig als goede prikkels die je voeden. 

Als je een extraverte sensatiezoeker bent en je niet voldoende uitdaging hebt, kun je je gaan vervelen of in een bore-out terechtkomen. Maar als je te veel spannende dingen doet en niet genoeg rust neemt, ligt een burn-out op de loer. 

Het is dus belangrijk dat je een balans vindt. Zorg ervoor dat je genoeg nieuwe en spannende dingen doet, bijvoorbeeld in je werk. Maar het is net zo belangrijk om op tijd te stoppen en rust te nemen als je merkt dat het te veel wordt.

▶ Test: ben jij hooggevoelig

Elaine N. Aron is één van de grondleggers daar waar het gaat om hooggevoeligheid. Zij ontwikkelde een test waarmee je kunt achterhalen of je hooggevoelig bent. De test bestaat uit een aantal vragen en geeft je inzicht in jezelf.

⭢ Je kunt hier de HSP test invullen

Overprikkeld raken als HSP'er

Stel je voor, je bent op een verjaardagsfeestje van een goede vriend. Het huis is vol met mensen. Overal zijn gesprekken, muziek speelt op de achtergrond en de lichten zijn fel. Als hooggevoelig persoon neem je al deze dingen heel sterk waar. Je hoort elk gesprek, zelfs van de andere kant van de kamer. De muziek voelt harder dan voor anderen en de lichten lijken bijna te knipperen.

Na een uur op het feestje begin je je moe en een beetje geïrriteerd te voelen. Je merkt dat het in je systeem zit en je kunt je niet meer goed concentreren op de gesprekken. 

Als je hooggevoelig bent, kun je makkelijk overprikkeld raken. Dit gebeurt als er te veel prikkels tegelijkertijd zijn. Bijvoorbeeld harde geluiden, felle lichten of grote groepen met mensen. Omdat je zintuigen heel gevoelig zijn, voel je alles intenser. Dat is waarom je snel het gevoel kunt hebben dat het 'te veel' wordt. Afhankelijk van het type HSP'er wat je bent, ervaar je de prikkels op een andere manier. 

Om met overprikkeling om te gaan, is het belangrijk dat je rustige plekken opzoekt om even bij te komen. Het helpt ook om duidelijke grenzen te stellen: zeg nee tegen dingen als je voelt dat het te veel wordt. En heel belangrijk, neem tijd voor jezelf. Door rust te nemen, kan je lichaam en geest weer tot rust komen.

Onderprikkeld zijn als HSP'er

Als je hooggevoelig bent, kun je niet alleen overprikkeld, maar ook onderprikkeld raken. Dit gebeurt als je te weinig prikkels krijgt, zoals nieuwe ervaringen of uitdagingen. Je voelt je dan misschien verveeld of onrustig. Omdat je dingen diep voelt en ervaart, heb je vaak juist iets nodig dat je geest prikkelt en je aandacht vasthoudt. Om onderprikkeling tegen te gaan, is het goed om activiteiten te zoeken die je interessant vindt en die een beetje uitdagend zijn. Het is belangrijk om een balans te vinden tussen niet te veel en niet te weinig prikkels.

Stel je voor, je werkt thuis en je dagen zien er allemaal hetzelfde uit. Je doet je werk, maar vindt het niet echt spannend meer. Je merkt dat je snel afgeleid bent en je energie laag is. Dit is een teken van onderprikkeling. Je hebt contact met andere mensen en nieuwe ervaringen nodig. Deze nieuwe ervaringen geven je brein de prikkels die het nodig heeft om je weer levendig en energiek te voelen. Zeker als je een extraverte rustzoeker of een extraverte HSS'er bent, zul je dit herkennen.

De kwaliteiten van een HSP'er

Als je hooggevoelig bent, kun je soms het gevoel krijgen dat deze eigenschap meer een last is dan een voordeel. Je beschikt over prachtige kwaliteiten, alleen zijn deze kwaliteiten vaak ondergesneeuwd omdat we in een wereld leven waarin gevoeligheid niet altijd een plek heeft. Vaak worstel je met vragen over zingeving of met je eigen gedrag zoals pleasegedrag, jezelf wegcijferen of zelfzorg lastig vinden. Het kan je het gevoel geven dat hooggevoelig zijn negatief is. Dat je er alleen maar last van hebt. Maar dat is zeker niet het geval.

Maar stel je voor dat je deze unieke eigenschappen niet zou hebben. Je zou dan misschien niet zo diep kunnen luisteren of je zo goed kunnen inleven in anderen. Juist omdat je veel voelt en goed opmerkt wat er om je heen gebeurt, ben je in staat om de wereld op een rijkere manier te ervaren. Je oog voor detail, je diepzinnigheid en je empathie zijn prachtige kwaliteiten.

Als je jezelf leert omarmen en daarmee ook je hooggevoeligheid betekent het dat je erkent hoe waardevol deze HSP-eigenschappen zijn. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor de mensen om je heen. Je  empathie en aandacht voor detail kunnen een verschil maken in het leven van anderen.

Je komt erachter dat je hooggevoelig bent?

Ontdekken dat je hooggevoelig bent, kan je wereld op z'n kop zetten, vooral als je al boven de dertig bent. Opeens snap je waarom je je vaak anders voelde. Alle puzzelstukjes vallen op de plek en dat is best confronterend, alhoewel het je ook dichter bij jezelf brengt.

Wanneer je in aanraking komt met hooggevoeligheid ga je jezelf beter begrijpen. 

Waarschijnlijk heb je geprobeerd om jezelf in een keurslijf te duwen en sociaal gewenst gedrag te laten zien. Je ging bijvoorbeeld naar feestjes en had een rijk sociaal leven terwijl je hier helemaal op leeg liep. Je voelde wel dat je over je grenzen ging, maar je dacht dat het normaal was. Zeker omdat anderen er helemaal geen last van leken te hebben.

Verwerkingstijd voor de HSP'er

Het kan ook zijn dat je niet goed begreep waarom je vaak even tijd nodig had om een keuze te maken, iets wat heel normaal is voor een HSP'er omdat een HSP'er vaak meer verwerkingstijd nodig heeft. Je bent gaan twijfelen aan jezelf omdat je dacht dat jij je aanstelde of dat je overgevoelig was. 

Gelukkig zie je nu dat het anders zit. Als je je hooggevoeligheid negeert, blijf je misschien worstelen met situaties die niet bij je passen. Dit geeft veel stress en kan op allerlei manieren klachten geven.

Het goede nieuws is: deze puzzelstukjes mogen nu op de plek vallen. Je hooggevoeligheid is een prachtige eigenschap die je mag omarmen. En als je dat doet dan zul je zien dat het je prachtige dingen brengt. Je gaat relaties en werk vinden die echt bij je passen, waar je energie van krijgt in plaats van dat het je uitput. Je leert grenzen te stellen en 'nee' te zeggen wanneer iets niet goed voor je voelt, en je gaat manieren vinden om op een gezonde manier met je gevoeligheid om te gaan.

In verbinding met jezelf als hooggevoelig mens

Als je erachter komt dat je hooggevoelig bent zul je merken dat het belangrijker wordt om je energie goed te beschermen. Dat klinkt misschien een beetje zweverig, maar in de kern komt het erop neer dat je een manier moet vinden om goed om te gaan met je gevoeligheid. Je bent gevoelig voor energieën van anderen waardoor je deze bijvoorbeeld makkelijk overpakt. 

Daardoor verlies je makkelijk de verbinding met je eigen lijf. Dit is ook één van de redenen dat veel HSP'er vaak in hun hoofd zitten. Het helpt je hierbij om goed te aarden. Speciaal voor jou heb ik een meditatie gemaakt met de titel 'rustig in je hoofd'. Met deze meditatie van 8 minuutjes leer je om bij jezelf in te checken op elk moment van de dag!

Leuk dat je dit blog leest ...

Je leest een blog uit de kennisbank van Bewust Gevoelig. Mijn naam is Jolanda de Jong. In mijn blogs deel ik mijn kennis en ervaring rondom thema's als zelfontwikkeling, persoonlijke groei en hooggevoeligheid. Ik vind dit ontzettend leuk om te te doen. Wil je meer weten dan heb ik nog een aantal leuke dingen voor je klaarstaan.

⮑ De Bewust Gevoelig Podcast voor hooggevoelige en hoogsensitieve vrouwen
⮑ Kennisbank met meer dan 50+ blogs