Hoogsensitiviteit in het gezin: hoe ga je hier goed mee om?
Iedere ouder wil graag dat zijn kind gelukkig en ontspannen opgroeit. Maar wat als je kind hoogsensitief is en de wereld extra intens binnenkomt? Of wat als je meer kinderen hebt die hoogsensitief zijn?
Je hebt van alles geprobeerd – rustig praten, streng zijn, afleiden – maar niets lijkt te helpen en je merkt dat je als gezin hier een weg in te vinden hebt. In deze blog neem ik je mee in hoogsensitiviteit in het gezin. Je krijgt inzichten, herkenbare voorbeelden en praktische tips om hier op een bewuste, liefdevolle manier mee om te gaan.
Als eerste: veel ouders ontdekken via hun kind hun eigen HSP
Het komt vaak voor dat ouders pas via hun kind ontdekken dat ze zelf ook hoogsensitief zijn. Je herkent je in het gedrag, de gevoeligheid, de overprikkeling. Misschien heb je jezelf altijd ‘aanstellerig’ genoemd of jezelf flink gehouden. Maar nu je je kind ziet worstelen, besef je ineens: "Wacht eens... zo voel(de) ik me ook."
Deze ontdekking kan veel losmaken. Er vallen kwartjes. Je begrijpt niet alleen je kind beter, maar ook jezelf. Misschien komt er verdriet boven over vroeger, over hoe weinig je zelf begrepen werd. Of voel je juist opluchting: het is geen zwakte, het is een eigenschap.
Als je jezelf hierin herkent: je bent niet alleen. En het feit dat jij dit nu ziet, betekent dat jij iets kunt doorbreken. Voor jezelf én voor je kind.
🟢 Gratis test: ben jij een HSP'er
Ben jij benieuwd of je hooggevoelig bent? Ontdek met deze test in 2 minuten of jij je herkent in de kenmerken van een HSP’er
Wat is hoogsensitiviteit (HSP)?
Hoogsensitiviteit – ook wel hooggevoeligheid genoemd – is een eigenschap waarbij prikkels en emoties intenser worden ervaren dan gemiddeld. Ongeveer 1 op de 5 mensen is hoogsensitief. Zowel kinderen als volwassenen met HSP merken meer op: ze voelen meer, zien scherper, horen intenser en verwerken alle indrukken diepgaander. Een hooggevoelig kind pikt bijvoorbeeld de stemming van de juf direct op, schrikt van harde geluiden, of raakt vermoeid in een drukke omgeving. Dit is geen fout in je kind en ook geen aanstellerij; het is hoe zijn of haar zenuwstelsel nu eenmaal werkt.
Voor hoogsensitieve kinderen kan een gewone dag dus al vermoeiend zijn. Stel je voor dat elke prikkel – van het zoemende licht in de klas tot iemand die boos kijkt – bij jouw kind extra hard binnenkomt. Alsof er twintig radiozenders tegelijk aan staan! Dat verklaart waarom je kind na een schooldag overvol zit en thuis misschien ontploft over iets kleins. Het hoofdje van je kind heeft dan tijd nodig om alle prikkels te verwerken.
Overprikkeling: als alles te veel wordt
Een van de grootste uitdagingen bij hoogsensitiviteit is overprikkeling. Je ziet het gebeuren: je lieve zoon of dochter is huilerig of boos omdat de dag te druk was. Misschien heb je het zelf ook wel eens ervaren dat je na een chaotische werkdag niks meer kunt hebben – bij hooggevoelige kinderen gebeurt dit nog sneller en intenser.
Hoe herken je overprikkeling?
Je kind is bijvoorbeeld na een bezoek aan de supermarkt of een feestje ontzettend moe, huilerig of boos. Kleine verzoekjes (“Ruim je schoenen op”) kunnen dan enorme frustratie oproepen. Het lijkt alsof niets meer binnenkomt – je kind is niet voor rede vatbaar. Overprikkelde kinderen kunnen hoofdpijn krijgen, zich terugtrekken of juist hysterisch gedrag vertonen. Dit is een signaal dat hun emmertje vol is. Alles is even te veel.
Belangrijk om te beseffen: zo’n reactie komt voort uit overload, niet omdat je kind “lastig” wil doen. Je kind kiest hier niet voor; het zenuwstelsel schiet gewoon in de stressmodus. Vergelijk het met een computer die te veel programma’s open heeft staan – uiteindelijk loopt hij vast. Jouw kind geeft met zijn gedrag eigenlijk aan: “Ik kan het niet meer aan, help mij ontprikkelen!”
Gratis Gids: Eerste Hulp bij Gevoeligheid van je kind
Laat hooggevoeligheid voor jou en je kind werken in plaats van tegen je! Deze gids gaat verder dan oppervlakkige tips. Het nodigt je uit om met je hart te kijken - naar jezelf, naar je kind.
Als jullie allebei overprikkeld zijn
In een gezin waarin zowel jij als je kind hoogsensitief zijn, kunnen momenten van overprikkeling extra heftig botsen. Jij hebt misschien net een drukke dag gehad, voelt je leeg en prikkelbaar. En precies op dat moment komt je kind overstuur thuis van school – vol emoties, vragen of woede-uitbarstingen. Je wil er zijn voor je kind, maar je eigen hoofd zit ook vol. Dit is een recept voor misverstanden, frustratie en uitbarstingen aan beide kanten.
Hoogsensitieve ouders voelen zich dan vaak schuldig: “Waarom kan ik niet meer geduld opbrengen?” Maar weet: dit is niet gek. Als jullie allebei overprikkeld zijn, is er simpelweg geen ruimte om op elkaar af te stemmen. Jullie systeem staat dan in overlevingsstand.
Het helpt om dit te herkennen en niet persoonlijk te maken. In plaats van meteen te reageren, kun je beter eerst ruimte creëren voor jezelf én je kind. Bijvoorbeeld: even allebei afzonderlijk tot rust komen, samen diep ademhalen, een korte wandeling maken, rustig in stilte zitten of jezelf opnieuw aarden als ouder. Zeg eerlijk: “Ik merk dat ik ook overprikkeld ben. Ik ga eerst even opladen, dan kom ik zo bij je.” Daarmee geef je het goede voorbeeld én neem je de lading weg. Vanuit rust ontstaat er weer echte verbinding.
Nieuwetijdskinderen en bewust opvoeden
Hooggevoelige kinderen worden in spirituele kringen ook wel nieuwetijdskinderen genoemd. Misschien heb je die term gehoord: indigo-kinderen, kristalkinderen of sterrenkinderen.
Hiermee worden gevoelige, intuïtieve kinderen bedoeld die met een hoger bewustzijn in de wereld staan. Ze hebben vaak een sterke innerlijke wijsheid en rechtvaardigheidsgevoel. Deze kinderen passen niet altijd in het traditionele “hokje” en groeien niet op “volgens het boekje”.
Je kind als spiegel van jouw emoties
Een bijzonder aspect van hoogsensitiviteit in het gezin is het spiegelen. Hoogsensitieve kinderen pikken niet alleen prikkels van de omgeving op, maar ook de emoties van hun ouders. Sterker nog: kinderen drukken vaak uit wie hun ouders zijn. Ze houden ons een spiegel voor. Merk je bijvoorbeeld dat je kind bepaald gedrag telkens vertoont dat jou triggert? Grote kans dat er een verborgen boodschap in zit.
Je kind voelt jouw feilloos aan.
Als jij gestrest, verdrietig of boos bent (ook al probeer je dat te verbergen), voelt je gevoelige kind dat feilloos aan. Kinderen kunnen emoties nog niet verbaal uiten zoals wij, dus zij laten het zien in hun gedrag. En wel op zo’n manier dat het niet te missen is! Enkele voorbeelden die je misschien herkent:
- Ben jij van binnen erg angstig of onzeker? Je hoogsensitieve kind kan dan juist angstig en clingy worden, of nachtmerries krijgen.
- Loop jij rond met opgekropte frustratie of woede (ook al lach je erbovenop)? Je kind kan dit spiegelen door agressief of opstandig gedrag te laten zien.
- Vind jij het moeilijk om duidelijke grenzen te stellen? Je kind zal net zo lang grenzen opzoeken en testen tot jij duidelijk “nee” durft te zeggen en structuur biedt.
Dit gebeurt niet omdat je kind je wilt irriteren, maar onbewust om je te helpen groeien. Het is alsof je kind tegen je zegt: “Mama/papa, kijk hiernaar, dit zit jou dwars!” In het begin fluistert de spiegel zachtjes – je merkt kleine signalen. Als je die negeert, wordt het gedrag vaak luid en duidelijk, net zolang tot je niet anders kunt dan in de spiegel kijken.
Probeer het eens bij jezelf na te gaan: Welke boodschap schuilt er in het gedrag van mijn kind? Wat probeert mijn kind mij te vertellen over mezelf? Deze eerlijkheid naar jezelf is een vorm van bewustwording die jullie allebei helpt. Als jij groeit, groeit je kind met je mee. 🎋
🟢 Gratis test: ben jij een HSP'er
Ben jij benieuwd of je hooggevoelig bent? Ontdek met deze test in 2 minuten of jij je herkent in de kenmerken van een HSP’er
Energetisch opvoeden: omgaan met energie en prikkels
Behalve op emoties, reageren hoogsensitieve kinderen ook sterk op energieën in hun omgeving. Je kunt dit zien als het energieveld van je kind, ook wel aura genoemd. Iedereen heeft een onzichtbaar energieveld om zich heen, een soort beschermend laagje.
Bij de meeste mensen werkt dit een beetje als een ruimtepak dat ons afschermt voor te veel indrukken. Maar bij hooggevoelige kinderen is dat ruimtepak soms té open – het lijkt dan meer op een antenne die juist alle signalen opvangt.
De kracht van de hoogsensitieve ouder
Er schuilt juist kracht in het feit dat jij als ouder misschien zelf ook hooggevoelig bent. Het maakt dat je je kind vaak intens goed aanvoelt, zelfs zonder woorden. Je hebt een scherp oog voor detail, merkt subtiele veranderingen op in stemming of lichaamstaal en voelt sfeer haarfijn aan. Dat zijn allemaal superwaarden in het ouderschap.
Omdat jij zelf weet hoe het is om overweldigd te raken of niet begrepen te worden, kun je je kind met oprechte empathie begeleiden. Je weet hoe belangrijk het is om serieus genomen te worden in je gevoel, om ruimte te krijgen, om jezelf te mogen zijn. Dat maakt jou een veilige basis.
Hooggevoeligheid geeft je bovendien toegang tot dieper inzicht, creativiteit en intuïtie. Je voelt vaak eerder aan wat er nodig is in je gezin. En als je leert om goed voor jezelf te zorgen, kun je je gevoeligheid inzetten als een innerlijk kompas. Niet iets om tegen te vechten, maar juist iets om op te vertrouwen.
Samen groeien in sensitiviteit
Hoogsensitiviteit in het gezin vraagt om aanpassingen, maar het brengt ook een bijzondere kans met zich mee. Jij en je kind leren door deze gevoeligheid om eerlijker te zijn over gevoelens, om echt naar elkaar te luisteren en om bewuster in het leven te staan. Veel ouders van hoogsensitieve (nieuwetijds)kinderen ontdekken gaandeweg óók iets over zichzelf. Vaak is een van de ouders zelf ook hooggevoelig (misschien zonder dat je het wist). Het kan zomaar zijn dat jouw kind jou helpt om kwaliteiten in jezelf terug te vinden die je vroeger hebt weggestopt – zoals creativiteit, intuïtie of spiritualiteit.
HSP als kracht
Probeer hoogsensitiviteit dus niet te zien als last, maar ook als kracht. Gevoelige kinderen zijn vaak liefdevol, eerlijk en hebben een rijke fantasie. Ze merken de kleine dingen op waar anderen aan voorbij gaan. Juist in deze drukke wereld kunnen we zoveel van hen leren: vertragen, genieten van stilte, oprecht contact maken. Wanneer je als ouder met mildheid en begrip naar je hoogsensitieve kind kijkt, zal je merken dat er meer rust en balans in het gezin komt.
Leuk dat je dit blog leest ...
Je leest een blog uit de kennisbank van Bewust Gevoelig. Mijn naam is Jolanda de Jong. In mijn blogs deel ik mijn kennis en ervaring rondom thema's als zelfontwikkeling, persoonlijke groei en hooggevoeligheid. Ik vind dit ontzettend leuk om te te doen. Wil je meer weten dan heb ik nog een aantal leuke dingen voor je klaarstaan.
⮑ De Bewust Gevoelig Podcast voor hooggevoelige en hoogsensitieve vrouwen
⮑ Kennisbank met meer dan 50+ blogs
