Omgaan met kritiek als HSP’er, hoe doe je dat?

Vind je het lastig om goed om te gaan met kritiek of trek jij je dit vaak persoonlijk aan? Voor hooggevoelige mensen kan kritiek lastig zijn. Het voelt vaak heel persoonlijk omdat de kritiek hard binnenkomt. Vaak reageer je heftiger op kritiek dan mensen die niet hooggevoelig zijn.

Waarom is kritiek zo lastig wanneer je hoogsensitief (hsp'er) bent? Hier liggen allerlei redenen aan ten grondslag. In dit blogartikel ga ik dieper in op dit onderwerp en geef ik je tips over hoe je op een goede en fijne wijze omgaat met kritiek.

Hoe ervaart een HSP’er kritiek?

Als je hoogsensitief bent, kan het zijn dat je kritiek sterker voelt dan anderen. Je zenuwstelsel is extra gevoelig, dus wat voor anderen misschien een klein puntje van kritiek is, kan voor jou voelen als een groot probleem. Je denkt er lang over na: "wat bedoelden ze precies?" Dit komt omdat je alles heel diep beleeft.

Omdat je zo empathisch bent, voel je wat anderen voelen. Daarom kan een opmerking van iemand anders je soms raken alsof het over jou gaat. Als iemand iets zegt over het eten dat je hebt gemaakt of over hoe je de woonkamer hebt opgeruimd, kan dat voelen alsof je faalt, alsof je niet goed genoeg bent. En dat is pijnlijk.

Het is goed om te onthouden dat kritiek vaak niet bedoeld is om je te kwetsen. Mensen zeggen soms dingen zonder na te denken over hoe het voor jou klinkt. Als je kritiek krijgt, probeer dan even te stoppen en diep adem te halen. Vraag jezelf af: "Kan ik hier iets van leren?" of "is het echt zo bedoeld als het bij mij aankomt?" Soms kan een gesprek met de ander je helpen om het beter te begrijpen.

Waarom is kritiek lastig voor een hsp'er?

Als HSP’er ben je vaak ‘anders’ geweest in je leven. Een omgeving heeft de neiging om dit te benoemen. Je omgeving vind je ‘te’ gevoelig, te stil, te langzaam of besluiteloos. Als je hier in je leven vaak op aangesproken bent heb jij je al vaak aan moeten passen. Het lijkt alsof je niet goed genoeg bent, waardoor je gevoelig bent voor meer kritiek. Al deze opmerkingen leiden er toe dat je je onbegrepen of zelfs een buitenstaander voelt. Vaak heb je enorm je best gedaan om er wel bij te horen, wat zich vaak uit in pleasegedrag of jezelf wegcijferen.

Gevoelig zenuwstelsel

Daar komt bij dat het zenuwstelsel van een HSP’er erg gevoelig is voor wat er gebeurt in de omgeving. Dingen komen hard binnen waardoor kritiek vaak intens en overweldigend voelt.

Normen en waarden

Als hoogsensitief persoon voel je dingen diep en zoek je vaak naar een diepere betekenis in het leven. Je hebt sterke normen en waarden die je belangrijk vindt. Als iemand iets zegt dat hier niet bij past, kan dat lastig voor je zijn. Het kan voelen alsof ze niet alleen jouw ideeën, maar ook jou als persoon niet begrijpen of waarderen.

Je doet altijd je uiterste best. Of je nu aan een project op je werk bezig bent, een taart bakt voor een vriend, of je best doet om op tijd te komen, je zet je voor de volle 200% in. Kritiek ontvangen kan dan extra pijn doen. Je hebt het gevoel dat je alles gegeven hebt, en dan lijkt het alsof het niet goed genoeg is.

Welk gedrag laat je zien als je kritiek krijgt?

Iedereen reageert anders op kritiek, maar in de kern is hier wel een rode draad te ontdekken. Je klapt dicht, je wordt stil, trekt je terug, je verontschuldigt je of je neemt de schuld op je.

Een eventueel conflict ga je zoveel mogelijk uit de weg, omdat je bang bent dat een ander je afwijst. Kritiek trek je je zo aan, dat je jouw eigen gevoelens aan de kant zet om de ander tevreden te houden.

Het kan ook zijn dat je situaties overanalyseert, waarmee je probeert te voorkomen dat je een volgende keer weer kritiek krijgt. Het gevaar hiervan is dat je te veel in je hoofd zit.

Dit zijn patronen die je niet voor altijd volhoudt. Als je jouw gevoelens aan de kant blijft schuiven kun je niet jouw leven invullen zoals jij dat wilt.

Rejection Sensitivity en het verband met angst voor kritiek

Rejection Sensitivity en kritiek gaan vaak hand in hand. Rejection Sensitivity staat voor afwijzingsgevoeligheid en is iets waar veel HSP’ers last van hebben. Je bent bang om afgewezen te worden en je doet er alles aan om dit te voorkomen. Onder alles verstaan we dan dat je de ander pleased, over je eigen grenzen gaat en altijd klaarstaat voor de ander.

Hierbij ligt de focus dus altijd op de ander. Als je hiermee hiermee worstelt, zoek je in de kern naar erkenning en bevestiging van anderen. Alleen dan voel jij je goed genoeg gezien.

Wat doe je om kritiek te vermijden?

Meestal houd je als HSP'er niet van conflicten en daarom zal je proberen deze zoveel mogelijk uit de weg te gaan. Dit zorgt ervoor dat je je snel wegcijfert of er juist alles aan doet om de ander een plezier te doen. Hierdoor betaal je een prijs, want je cijfert jezelf weg om de ander tegemoet te komen.

Hoe leer je op een goede manier omgaan met kritiek?

Wil je als HSP'er op een goede manier omgaan met kritiek die je krijgt? Wij geven je enkele tips hoe je dat doet:

Kijk naar de feiten

Bij het ontvangen van kritiek is het belangrijk om altijd naar de feiten te kijken. Neem daarom tijd om het hele plaatje te bekijken. Waarom dit belangrijk is? Een ander kan ook uit eigen onvrede op een bepaalde manier reageren;

Wat is er nu echt aan de hand?

Je hebt als HSP'er een groot inlevingsvermogen en dit is positief in te zetten wanneer je kritiek ontvangt. Probeer je daarom in de ander te verplaatsen en stel jezelf de vragen wat er nu eigenlijk echt aan de hand is en of de kritiek wel over jou gaat of misschien wel betrekking heeft op de ander;

Jezelf kalmeren

Kritiek voelt soms als een bedreiging en daarom helpt het om kalm te blijven. Voel de grond onder je voeten en haal vooral een aantal keren diep adem.

Leuk dat je dit blog leest ...

Je leest een blog uit de kennisbank van Bewust Gevoelig. Mijn naam is Jolanda de Jong. In mijn blogs deel ik mijn kennis en ervaring rondom thema's als zelfontwikkeling, persoonlijke groei en hooggevoeligheid. Ik vind dit ontzettend leuk om te te doen. Wil je meer weten dan heb ik nog een aantal leuke dingen voor je klaarstaan.

⮑ De Bewust Gevoelig Podcast voor hooggevoelige en hoogsensitieve vrouwen
⮑ Kennisbank met meer dan 50+ blogs