Worstel jij met je eigenwaarde als HSP’er: dit kun je eraan doen?

Ben je een hoogsensitief persoon (HSP'er) en worstel je soms met een gevoel van lage eigenwaarde? Het is niet ongebruikelijk dat je je anders voelt dan anderen, dit is herkenbaar voor veel HSP’ers. Deze gevoelens van anders-zijn kunnen ervoor zorgen dat je veel aan jezelf twijfelt of jezelf altijd hebt aangepast aan anderen. 

In deze blog gaan we dieper in op hoe een lage eigenwaarde bij HSP'ers ontstaat, wat de gevolgen zijn, en belangrijker nog, hoe je jouw gevoel van eigenwaarde kunt vergroten.

Gebrek aan eigenwaarde: hoe merk je dit?

Als je een gebrek aan eigenwaarde hebt kan zich dit op verschillende manieren laten zien in je leven. Een aantal voorbeelden:

Overmatige zelfkritiek:

Je bent vaak erg kritisch op jezelf, meer dan op anderen. Je kunt kleine fouten zien als bewijs dat je niet goed genoeg bent.

Twijfelen aan je capaciteiten:

Je vraagt je voortdurend af of je wel competent genoeg bent, of je nu thuis, op werk of in sociale situaties bent. 

Moeite met het stellen van grenzen:

Als HSP'er voel je de emoties van anderen sterk aan, en soms kun je het moeilijk vinden om 'nee' te zeggen uit angst om anderen te kwetsen of af te wijzen. Dit kan ertoe leiden dat je je eigen behoeften negeert.

Gevoeligheid voor kritiek:

Kritiek kan hard aankomen, zelfs als deze constructief bedoeld is. Je kunt de neiging hebben om negatieve feedback te internaliseren, wat je zelfbeeld verder aantast.

Vergelijken met anderen:

Je merkt dat je jezelf vaak vergelijkt met anderen, vooral op sociale media, en concludeert dat je niet voldoet aan bepaalde standaarden of verwachtingen. Je voelt je vaak minder dan anderen, bijvoorbeeld minder intelligent, interessant of aantrekkelijk.

Minderwaardig voelen

Je kunt je vaak minderwaardig of minder belangrijk voelen dan anderen, wat gepaard gaat met gevoelens van schaamte of onzekerheid.

Angst voor afwijzing:

De angst om afgewezen of niet geaccepteerd te worden door anderen kan zeer aanwezig zijn, wat je ervan kan weerhouden om echte connecties met mensen aan te gaan.

Andere aanwijzingen

Andere aanwijzingen voor een lage zelfwaardering zijn:

• Je bent vaak niet tevreden met jezelf.
• Je hebt weinig vertrouwen in wat je kunt.
• Je jaagt vaak perfectie na, in de hoop dat je geaccepteerd wordt.
• Positieve informatie over jezelf, zoals een compliment, zwak je af.
• Je interpreteert informatie vaak op zo’n manier dat je je negatieve zelfbeeld bevestigd ziet.
• Je voelt je regelmatig onzeker of minderwaardig na een gebeurtenis.
• Je vindt het lastig om jezelf te laten zien en verbinding met anderen te maken.
• Je kwaliteiten komen niet altijd tot hun recht.

Verband tussen eigenwaarde en hooggevoeligheid

Als je jezelf herkent in de karaktereigenschap van hooggevoeligheid, dan heb je waarschijnlijk al gemerkt dat deze eigenschap voordelen en nadelen met zich meebrengt. Een kleine nuance hierop is dat de nadelen vaak te maken hebben met hoe je omgaat met je eigen sensitiviteit, op het moment dat je dit omarmt en je jouw eigen blauwdruk kent vallen de nadelen vaak weg namelijk.

Omdat je meer dan gemiddeld gevoelig bent, voel je je vaak anders dan anderen. Dit kan zijn tijdens werk, waar je misschien merkt dat je veel meer aandacht besteedt aan details die anderen niet opmerken, of in sociale situaties, waar je intenser reageert op gesprekken of sfeer. Deze verschillen kunnen je het gevoel geven dat je niet past binnen de 'norm', wat invloed heeft op je zelfbeeld.

Je probeert je mogelijk aan te passen aan je omgeving en aan de verwachtingen van anderen om niet op te vallen. Dit kan ervoor zorgen dat je je eigen behoeften en meningen onderdrukt. Als je dit te vaak doet (vaak je hele leven al), dan doet dit iets met je eigenwaarde. 

Daarnaast, omdat je anders denkt en voelt, durf je misschien je mening of ideeën niet altijd te uiten, vooral als ze afwijken van wat gangbaar is. De angst voor afwijzing of voor het 'vreemd' gevonden worden, kan je terughoudend maken in het delen van wat er in je leeft, wat je zelfvertrouwen niet ten goede komt.

Ten slotte kun je jezelf bekritiseren voor het missen van bepaalde eigenschappen, zoals een zelfverzekerde uitstraling. We leven in een wereld waar zelfverzekerdheid vaak wordt gezien als een teken van succes. Als jij niet past in dit plaatje, kan dit een worsteling zijn. 

Lage zelfwaardering: ontstaat in je jeugd

Als je een hoogsensitief persoon (HSP'er) bent, kan de manier waarop je je kindertijd hebt ervaren van invloed zijn op het ontwikkelen van je zelfbeeld en eigenwaarde. Dit verband kan vooral sterk zijn door hoe je omging met je hooggevoeligheid en hoe anderen, zoals ouders en leraren, hierop reageerden

Stel je voor dat je als kind vaak overweldigd werd door de wereld om je heen. Misschien vond je de geluiden in de schoolkantine te luid, of voelde je je ongemakkelijk bij ruwe spelletjes tijdens de pauze. Als hoogsensitief kind ben je gevoeliger voor prikkels en emoties, wat betekent dat je dingen intenser ervaart dan anderen.

Als je merkt dat je reacties op situaties vaak anders zijn dan die van je leeftijdsgenoten, kan dit je het gevoel geven dat er iets 'mis' met je is, vooral als je niet de steun krijgt om te begrijpen dat je gevoeligheid juist een gave is.

Vanwege je gevoeligheid heb je sneller het gevoel dat je afwijkt van de groep. Je onderdeel van een groep voelen is een belangrijke behoefte van de mens, die minder wordt vervuld. Dit doet iets met je eigenwaarde. De kans is hierdoor groter dat je een lagere zelfwaardering ontwikkelt.

Bovendien, als je in je kindertijd kritiek of negatieve feedback kreeg over je gevoeligheid — zoals dat je te gevoelig of te emotioneel bent — kan dit een grote impact hebben op hoe je jezelf ziet. Kritiek op je persoonlijkheid heeft directe invloed op je eigenwaarde, ook nog in je volwassen leven. 

De gevolgen van weinig eigenwaarde

Een gezonde eigenwaarde is belangrijk voor je zelfvertrouwen, de mate waarin jij je gelukkig voelt en je gezondheid. Een goed gevoel over jezelf geeft je namelijk zelfvertrouwen. Dit heb je nodig om je doelen te bereiken. Bovendien laat je je minder snel van de wijs brengen door negatieve ervaringen. Als je een negatieve mening over jezelf hebt, heb je meer stress. Bijvoorbeeld op het gebied van relaties, werk en sport.

Tekort aan eigenwaarde in relaties

Als je als kind begrepen bent en verbinding hebt gevoeld, verbind je je makkelijker als volwassene. Als je minder waardering hebt voor jezelf, is het aangaan van nieuwe relaties lastiger. Je durft bijvoorbeeld minder grenzen te stellen uit angst voor afwijzing. Ook kom je minder goed voor jezelf op in de relatie met je partner of vrienden. 

Onzekerheid op je werk

Op je werk zijn je ideeën of oplossingen vaak anders. Je bent je bewust van allerlei details en collega’s vinden dat je te snel problemen ziet. Daarom nemen ze je mening of creatieve oplossingen niet altijd serieus. Omdat jouw ideeën er niet zo toe doen, neemt je onzekerheid toe.

Doordat je onzekerder bent, kan het zijn dat je meer spanning voelt voor een belangrijke presentatie of gesprek. Zenuwen of zelfs een black-out zijn het gevolg.

Deze negatieve ervaringen maken je een volgende keer nog onzekerder. Er zijn zelfs mensen met een lage eigenwaarde die het imposter-syndroom (bedriegerssyndroom) hebben. Dit houdt in dat je een diepe angst hebt dat je niet deskundig bent en zelfs een bedrieger bent. In werkelijkheid heb je juist wél de juiste kwaliteiten voor je werk.

Relatie tussen eigenwaarde en sporten

Door een lage eigenwaarde ben je soms geneigd om situaties te vermijden. Wie weet durf je niet naar de sportschool, omdat je bang bent dat je niet goed genoeg bent, niet fit genoeg eruit ziet of niet goed weet hoe alles werkt. 

Kans op ongezonde relaties

Als je weinig eigenwaarde hebt is de kans aanwezig dat je ongezonde relaties aantrekt. Denk bijvoorbeeld aan narcistische relaties. Je laat een partner bijvoorbeeld over je grenzen gaan omdat je denkt dat het ‘normaal’ is. Dit wordt gevoed door je gebrek aan eigenwaarde. Je hoopt zo dat de ander je ziet, dat je jezelf weggeeft.

Blijven zitten met schuldgevoel

Wie negatief naar zichzelf kijkt, kan vaak moeilijker omgaan met emoties. De kans is aanwezig dat je vervolgens blijft hangen in een schuldgevoel. Je bent ervan overtuigd dat je dingen in je leven verkeerd hebt aangepakt en durft hier niet over te praten.

Tips die je eigenwaarde versterken

Een aantal tips om je eigenwaarde als HSP’er te versterken:

Je eigen unieke kwaliteiten leren waarderen

Maak een lijst van jouw persoonlijke kwaliteiten en de positieve aspecten van je hoogsensitiviteit. Misschien ben je erg empathisch, intuïtief of creatief. Herinner jezelf regelmatig aan deze kwaliteiten en hoe ze jou en anderen in je omgeving ten goede komen.

Stel persoonlijke grenzen: 

Leer 'nee' te zeggen en stel grenzen om jezelf te beschermen tegen situaties die voor jou overweldigend zijn. Grenzen zijn direct gekoppeld aan eigenwaarde. Hoe meer eigenwaarde, hoe makkelijker grenzen zijn. En hoe meer grenzen je stelt, hoe beter je eigenwaarde wordt. Het is oké om tijd voor jezelf te nemen en niet altijd beschikbaar te zijn voor anderen.

Zoek ondersteuning bij gelijkgestemden: 

Sluit je aan bij groepen of gemeenschappen van andere HSP'ers. Het uitwisselen van ervaringen en het voelen van verbondenheid met mensen die jouw gevoeligheid begrijpen, kan enorm helpen bij het versterken van je zelfvertrouwen.

Oefen zelfcompassie: 

Wees begripvol naar jezelf toe, net zoals je zou zijn naar een goede vriend. Erken dat het oké is om niet perfect te zijn en behandel jezelf met vriendelijkheid en respect, vooral tijdens moeilijke tijden.

Krijg inzicht in je patronen

Het helpt om inzicht te krijgen in je patronen. Daarmee bedoel ik inzicht in welke mechanismen je hebt ontwikkeld om te dealen met pijn en de overtuigingen die hiermee samen gaan. Dit inzicht helpt je om jouw eigen gebruiksaanwijzing te ontwikkelen, waarmee je ook direct werkt aan meer eigenwaarde.

Test: ben jij hooggevoelig

In dit blog heb je al heel veel typische HSP-kenmerken voorbij zien komen. Natuurlijk is niet alles te vatten in 1 blog, dus ik blijf het blog aanvullen.

Wil je in een praktische test zien of je hoog scoort op hooggevoeligheid? Elaine N. Aron is een van de grondleggers daar waar het gaat om hooggevoeligheid. Zij ontwikkelde een test waarmee je kunt achterhalen of je hooggevoelig bent. De test bestaat uit een aantal vragen en geeft je inzicht in jezelf.

• Start de HSP-test

Leuk dat je dit blog leest ...

Je leest een blog uit de kennisbank van Bewust Gevoelig. Mijn naam is Jolanda de Jong. In mijn blogs deel ik mijn kennis en ervaring rondom thema's als zelfontwikkeling, persoonlijke groei en hooggevoeligheid. Ik vind dit ontzettend leuk om te te doen. Wil je meer weten dan heb ik nog een aantal leuke dingen voor je klaarstaan. 

⮑ De Bewust Gevoelig Podcast voor hooggevoelige en hoogsensitieve vrouwen
⮑ Kennisbank met meer dan 50+ blogs